In mijn praktijk “De wijze uil”, waar ik, Jacqueline Forster, als traumatherapeut werk in Gezondheidscentrum De Hoef, komen mensen met veelvuldige psychosomatische klachten. Denk aan: oververmoeidheid, gespannen spieren, onrustige benen of handen, spanningsklachten, een druk op de borst, pijnlijke schouders of onderrug, reuma, allergieën, eczeem, wazigheid, koude ledematen, het gevoel het eigen lijf niet meer te kunnen voelen enz. enz. Mensen komen vaak pas als ze er veel last van krijgen, maar de symptomen zijn er meestal al veel langer.
Een trauma? Wat is dat eigenlijk?
Er is eigenlijk niemand, die bij me komt en aangeeft, last te hebben van een trauma. Een trauma hebben, dat lijkt een veel te ver gezocht begrip voor velen. En toch zit in de meeste gevallen een (klein of groot) trauma achter de klachten. Maar hoe weet je of je een trauma hebt en wat is een trauma eigenlijk? Je kunt van een trauma spreken als een situatie te veel, te snel of te onverwacht is voor het lijf. Oftewel, als het je niet gelukt is om succesvol met een dreiging om te gaan door te vechten of te vluchten. Dan gaat het lijf in de freeze – het enige, resterende middel om een situatie te overleven. Maar alle herinneringen blijven als sporen in ons lijf achter. De energie, die aangemaakt werd om te kunnen vechten of vluchten, blijft bevroren in ons lijf achter. Dit kan, soms pas jaren later, maar soms ook eerder, voor veel klachten zorgen.
Traumasporen in het lijf: Alles, wat we meemaken, slaan we op in ons lijf
Ik zeg altijd en steeds weer: “Alles, wat we mee maken, slaan we op in ons lijf.” Ons lijf is ons tweede brein en in tegenstelling wat velen van ons denken, komt een ervaring eerst in het lijf binnen (denk bijv. aan het “onderbuikgevoel” als we iemand ontmoeten of iets mee maken) en dan pas gaan we er met de neo cortex (het laatst ontwikkelde deel in de hersenen) betekenis aan geven (hoe vaak is deze betekenis dan toch het weg wuiven van ons intuïtieve gevoel: “Ach, het zal wel oké zijn, ik moet me niet aanstellen” enz.). Herkenbaar???
Voor wie dit ver gezocht vindt, hier een literatuur tip van Bessel van der Kolk, vooraanstaand psychiater uit Amerika met Nederlandse achtergrond: “Traumasporen” of “The body keeps the score”.
Hoe behandel je psychosociale klachten?
Als je bij mij komt met psychosociale klachten, dan kun je verwachten, dat ik ze samen met jou, stapje voor stapje ga opsporen. Dat is iets, wat veel moed kan vergen. Immers, het liefst willen we de klachten juist niet voelen en zoeken we vaak op allerlei manieren afleiding om het maar niet te hoeven voelen. Als je er echter voor weg loopt, blijven de klachten je achtervolgen en zullen in de meeste gevallen in de loop van de tijd verergeren (waardoor je steeds beter je best moet doen om afleiding te zoeken).
Ik ben benieuwd waar je de klachten precies voelt in je lijf, hoe zien ze eruit en vooral: waar voelt het nog oké of zelfs goed in je lijf (iets, wat velen echt weer moeten leren om te herkennen)? Hoe adem je en hoe is je lichaamshouding? En welke bewegingen wil je lijf maken als je voelt dat je ledematen onrustig worden, zodat ze vastgezette energie in je lijf eruit kan om ontladen te worden?
Voorbeelden uit de praktijk
Ik wil hier een paar voorbeelden uit mijn praktijk opnoemen. Er komen veel mensen bij me, die een traumatische jeugd hebben gehad (denk aan mishandeling, verwaarlozing, verkrachting enz). Dan zijn er vaak diepe, langdurige traumasporen in het lijf aanwezig. Er zijn veel verwondingen om het zo maar te zeggen.
Maar er komen ook mensen, die prima functioneren in hun dagelijks leven en toch het gevoel hebben dat er iets niet klopt. Ze voelen een leegte vanbinnen, zijn continue kritisch op zichzelf of onrustig in hun lijf. Met denken komen ze vaak niet verder. “Mijn leven lijkt zo perfect. Ik zou niet weten waardoor de klachten komen,” hoor je dan vaak.
We hebben allemaal de behoefte om betekenis te kunnen geven – in dit geval betekenis voor wat we voelen en waar onze klachten vandaan komen. Daar kom je alleen achter door de sporen in het lijf te volgen. Via de huidige klachten kom je dan uit bij het ontstaan van deze klachten -vaak door een situatie uit onze kindertijd, die te veel, te snel of te onverwacht is geweest – en die we ons vaak al helemaal niet meer bewust konden herinneren.
Daarnaast komen er mensen, die na een eenmalige gebeurtenis last hebben van gespannen spieren, angst, vermoeidheid en onrust in het lijf (alertheid). Dat zijn de mensen, die shocktrauma hebben opgelopen bij bijvoorbeeld een auto- ongeluk of een val. Ongelukken van heel lang geleden kunnen toch nog een hele grote invloed hebben op het lichamelijke functioneren in het hier en nu. Met mensen, die shocktrauma hebben opgelopen, werk ik anders dan met mensen, die vooral in hun ontwikkeling trauma hebben ontwikkeld.
Wat doen al die trauma behandelingen met een behandelaar zelf?
Deze vraag krijg ik vaak te horen van vrienden en kennissen. En ik kan alleen maar het volgende steeds weer antwoorden: “Het geeft me onwijs veel energie. Energie en een heel gelukkig gevoel omdat ik zie dat het werkt, wat ik doe en omdat ik zie dat mensen weer leren genieten van het leven. Dat zij hun levensenergie weer kunnen voelen stromen en hun vleugels weer durven uit te slaan. Iets mooiers dan dit bestaat toch haast niet?”
Ik had dit beroep nooit gekozen als dit me koud zou laten. Nee, ik vind het enorm belangrijk om iets te kunnen betekenen voor anderen. Er wordt wel eens gezegd dat liefde het enige is, wat meer wordt als je het weg geeft. Dat geldt ook voor de liefde, die ik in mijn behandelingen stop – in de behandelingen van al die prachtige, moedige mensen, die de stap durven zetten om naar me toe te komen.